Ga direct naar de inhoud Ga direct naar de footer

Botersmokkel

Gedurende de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw ontstaat er een bittere strijd tussen de Douane en Douanerecherche aan de ene kant en smokkelaars uit de zuidelijke grensstreken, die boter vanuit Nederland in België willen verkopen, aan de andere kant. De periode staat ook bekend als de 'Boteroorlog' die woedde van ca. 1955 tot 1963.

Er was flink geld te verdienen aan de boter uit Nederland. Nederlanders zelf gebruikten in die tijd liever de goedkopere margarine. In België at men bij voorkeur echte boter, die daar minstens 2 keer zo duur was. Het prijsverschil zat met name in de subsidie die boterproducenten in Nederland een vaste prijs garandeerde en de importheffing die België rekende.

Een zwart wit fot van een donkere auto met openstaand portier, waarvan de hele achterbank is volgepropt met grote witte blokken boter.
Onderschepte lading boter in een auto. (Ca.1955) Foto: Eigendom Belasting & Douane Museum

Verzetsdaad

In de grensstreken was de botersmokkel een algemeen aanvaard spel om wat extra’s te verdienen. Was smokkel naar België tijdens de Tweede Wereldoorlog nog een verzetsdaad, in werkelijkheid liep de staatskas miljoenen mis. Kilo’s boter werden middenin de nacht te voet de grens overgebracht. Overdag werden de Belgische Franken voor guldens omgewisseld bij het grenswisselkantoor. De Douane had te weinig mankracht om echt een vuist te maken tegen de smokkelaars.

Gevaarlijker

Als smokkelaars eind jaren 50 de beschikking krijgen over Amerikaanse auto’s en trucks, verhardt de strijd en wordt het spel een stuk gevaarlijker . Wilde achtervolgingen. Soms zelfs wapengeweld. Smokkelaars strooien met stalen kraaienpoten om de wagens van de Douane af te schudden. Banden van auto’s scheuren aan flarden door die kraaienpoten.

Op een houten tafelblad ligt een verroeste stalen kraaienpoot.
Verroeste kraaienpoot. Foto: Eigendom FIOD.

Gezamenlijk landbouwbeleid

Smokkelen kost op den duur meer dan het oplevert. Het aanschaffen van de kraaienpoten en het verliezen van auto's en trucks aan de Douane zijn flinke kostenposten. Langzamerhand wordt dan ook de botersmokkel minder. 'Die hard' smokkelaars stappen  over naar illegale drankstokerijen en -smokkel, anderen stoppen ermee. De boteroorlog eindigt officieel in 1963 als in het kader van de EEG-vorming gezamenlijk landbouwbeleid wordt gemaakt, België de importheffing afschaft en Belgische boterproducenten ook subsidie ontvangen.

* Wil je meer weten over de Botersmokkel? Kijk dan online de speciale aflevering van Andere Tijden.